अनूपराग विळास | Anuprag Vilas

जागा आणि प्रत्येक हरकत उचढन घेवचा जात होती समेन्या उत्साहाला त्या वेळी उवळी आली होती आणि रतिकतेल्य उघाण शाळे होते स्वरन्‌ स्वर खास आपल्यावरताच आहे अशी प्रत्येक श्रोत्याची तेथे साश्री द्दोत होती छुमाराचं यायन थोडा वेळच झाले. पण मत्येकाच्या चेहर्‍यावर विस्मय उमटल्य होता. हजर असलेल्या प्रत्येक कल्यकताला व रसिवाला या सुलाच वीतुर देलेच पाहिजे अशी ऊर्मी येत होती. त्यामुळे तेथे बौठुवाचा पाऊस आणि वश्षिसाचा सडा पटत होता ख्रेणी रोस पैसे दिले बोणी पदके दिली दोणी दाही, कोणी काही, अशा कोपऱ्याकोपऱ्यातून उत्स्टूर्त देणग्या येत होत्या त्यात खाँसाहेब ह्दोते, बुवा होते व बत्यवती ह्योत्या आणि हिरायाई बदेदेकरानी आपले वकषिसं मलाच जाहीर बरण्यास सागितले होते. प्रत्येवाल्य चिंता वाटत होती ता ही वी या मुलाच्या असामान्य गुणाची जोपासना व वित्रास कोण करील * अजाण डुमाराला मान यातले बाहीच वळत नव्हते शुमाराचे प्रयग द्दीन मल्य हे असे शाळे, त्या वेडी त्याची ओळख अथीतच नन्हेता पण त्यामतर ते थोड्याच दिवसात माझे मित्र प्रा० देवघर यांच्याकडेच शिष्ावयास राहिले देवधराच ध माझे मिनरल्लाच सबध थाच्या घरेच आधीपामूत् असल्यामुळे त्याच निरोप व चिठ्ट्याचपा्या पोहोचविण्याचे काम घुममारच वरीत असते शिवाय प्रा० देवघरही झया ज्या वेळी माझ्यावडे येत त्या त्या चेळी छुमारही त्याच्या मागे मागे असंत प्रा० देवधराची शागीर्दी व छुमाराच्या विषयी बाटणारा लोभ यामुळे मीहि त्याची आस्ये चाइवपणे चौकशी करी देवधराच धुमारावर पोटच्या भुल्यसारखे ग्रेम, व कुमारांनाही देवथराच्या विषयी अपार आदर, यामुळे ही जोडी आली म्हणजे मला आनद होई नवनिर्मिती होण्याल्या अगात वाही विशेष गुण असावे लागतात शनीचे र्वातध्य लागते स्वतन्न प्रज्ञा ब प्रतिभा लागते स्वभावच प्रयोगद्चील असावा लागतो आणि सुख्य म्हणजे धडखोरपणा पण लागतो पुप्कळ वेळा था स्व गोष्टी असूनही त्या फारशा प्रभावी नसल्या आणि त्यातून एखाद्या घराण्याची दीर्घकाळपर्यंत ताल्मीची कडक शिस्त अगात सुरली तर घराण्याच्या दडपणाखाली त्या चिरट्टनही जाऊ शकतात अर्थांत त्यातूनही एखादा अब्दुल करीमपाँ अगर अादियासी याच्यासार्‍या दुर्दम्य स्वतैन इत्तीचा कल्यवत नवीन शायकी अथवा नवीन वदेशी निर्माण करू दाकतो पण हे फार क्षचित घडते घराण्याच्या बावतीत त्याची शिस्त, रीत, आचार, स्वतन सादर्यप्रणाली याविषयी पुष्कळच नावाजण्यासारखे असले तरी त्याच्यासुळे कल्यवताच्या व्यक्िस्वातत्र्याला थोडा तरी पायमद थसतो हे नाकारून चालणार नाही आणि अतेक नामदत य्रायन गायकांनी घरंदातर तालमी घेतल्या असल्या तरी घराण्याचे कड़े झाणि दोट ओठाइल्याखेरीज त्य'ना खर्‍या कलेच आणि स्वतच्या आत्म्याचे द्दनही झाले नाही हेही खरे आहे. अखेर * कल्प हा आत्म्याचाच दोध असतो पण आतापर्यंत सगीताताल बलावताना घराण्याच राजरस्ते सपदिल्यानतरच तो लागत असे पण कछुमाराचा सर्वच प्रवास था राजररत्यानी न होता वेगळ्याच वाटेने झाल्य *मुळापातून शत्ती स्वत व वडखोर, त्यातून प्रज्ञा व प्रतिमाही थोर आणि स्वभाव निर्भय, झिवाय प्रा० डेवघरांच्या तालभीमुळे ते वोण्त्याही घराण्याच्या शिस्तीत अमं अडक्लेच 39० अनूपरागवदिलास