घाटावरीळ श्रमिकांचीं ळोकगीतें | Ghaataavariil Shramikaanchiin Lokagiiten

(६) येईल ह कधीच शक्‍य नाहीं, थोंड्याथोडक्या संग्रहावरून तर हे मुळींच जमणार नाहीं. आर्धीच कितीतरी पारपास्कि खाढे, चार्लीरीति, व्रतसंस्कार काळाचे ओआघांत गडप झालेले असणार ,कांहींना अगदींच निराळे वळण मिळाले असण्या- चाहि संभव. अशा परिस्थितींत समाज-जीवनाचा पूर्ण अभ्यास यांतून कसा मिळणार १ ,परंठु समाज-जीवनाच्या अभ्यासास ज्या अनेक साधनांचा उपयोग होईल त्यांतच एक स्थान लोकवाड्मय, लोकख्ढि यांना मिळूं शकेल, व तेहि या वाड्मयाचें संकलन ज्या वेळीं पुष्कळतें होईल त्या वेळीच. नाहींतर एकदां * काळी चंद्रकळा १ वर ओव्या निर्माण होऊं लागल्या म्हणजे प्रास व यमक जुळविण्याकीरतां * काळी चंद्रकळा, रुपये दिलेत साहे सोळा १ अशी रचना सांपडेल, तर एकदां * रुपये दिलेत हजार १ अशीहि रचना सांपडेल, परंतु पुष्कळज्षा संकलनानतर मात्र कांहीं गोष्टींच्या अभ्या - सास खास मदत होईल. या वाझ्मयांतून प्रामाणिकपणा अधिक असेल ही गोष्ट जितकी खरी तितकेच त्यांत सूक्ष्ममणा व मार्मिकता कमी सांपडेल हेहि खरे, सर्वसाधारण ठोकळ व ढोबळ योष्रींच्या अभ्यासास त्यांतून मदत होईल, पारंपारिक उपज़ीविकेचा आधार--या वाड्मयाला पारंपारिक उप्ञीविकेचा पायाभूत आधार मिळालेला आपल्याला दिसेल व समाजेति- हासाच्या अभ्यासाला तो निश्चितच उपयोगी पडेल, हिंदुस्थानचे सारे जीवन हे कृषिप्रधान आहे आणि तेंच लोकवाझ्मयाचा मूळ आधार आहे. खडूत शेतकऱ्याचा दिनक्रम व त्यांतील निरनिराळे प्रसंग हे या गातांचे विषय असतात. माळ्याच्या मळ्याचा उल्लेख करून तर शकडो ऑब्या रचलेल्या आढळतात. “ माळ्यानं केला मळा, बंधनीं केल्या केळी । लिंबुणीला आळी करी, पलाणीला सीताफळी । उंच गेठीया नारळी ॥ ” आभाव प आधि आप १ ओंबीगीतांचा विभाग मीं पूर्वीच प्रसिद्ध केला असल्यानें या संग्रहात तो पुन्हां घेतलेला नाहीं. नमृन्यादाखल कांहीं ओव्या प्रस्तावनेत आधारासार्ठी घेतल्या आहेत. पूर्वी प्रविद्र केलेल्या लेखांची सूचि शेवटीं परिशिष्टात आलीच आहे.