संस्कृति - समवाय | Sanskriti Samavaay

रे वषेप्रातिपदा भ. आ अ चीच अ की ली टी विशी ची विली ली टी निशी अ टी सी पिली लीना अटी चिली वटी पि टा शी अ ली पि की की असाव अआेा व. अ अटी परस्परांतील प्रेमभाव वाढून सामाजिक वृत्तीची जोपासना होते. वसंत- गौरीची आरास करतांना तर कलात्मकतेस बहर येतो. या दिवसांत ख्रियांत कलात्मकतेची जणुं चढाओढच लागते. जीवन व कला यांचा सुंदर मिलाफ साधला जातो. चेत्रगौरी चंत्र शु. २ ला माहेरी येऊन वेशाख शु. २ ला अक्षय्यतृतीयेस-परत जाते. या मुदतींत साजरे होणारे सारे उत्सव म्हणजे वसंतोत्सवच होत. या वसंतोत्सवांस गुढीपाडव्यापासून प्रारंभ होतो. गुढीपाडव्यासंबंधीं अनेक कथा प्रचलित आहेत. असं म्हणतात कीं, (१) प्रभु रामचंद्र आपला १४ वर्षीचा वनवास संपवून या दिवशीं अयोध्या नगरीस आहे. त्या वेळीं अयोध्येतील नागरिकांनी घराघरांवर मंगल चिन्हं उभारून मोठा आनंदाचा उत्सव साजरा केला. तेव्हांपासून हा उत्सव साजरा करण्याची प्रथा पडली आहे. शिवाय वानरांचा राजा वाली याच्या जाचंं- तून प्रभू रामचंद्रांनी याच दिवशीं प्रजेची सुटका केली. त्यामुळेंहि या दिवशीं आनंदोत्सव साजरा करण्याची प्रथा पडली असें मानतात. (२) ब्रह्मदेवाने सृष्टीच्या उत्पत्तीस आरंभ केला तोहि याच दिवशी, असें मानढें जात. त्यामुळें स्वाभाविकपणेच या दिवसास एक प्रकारचें मांगल्य निमाण झाल आहे. (३) कांहींच्या मतें नारदमुनींना झालेले साठ पुत्र हेच साठ संवत्सर॑ असून त्यांपेकीं प्रत्येकाचा वर्षीरभ याच दिवशीं साजरा केला जातो व त्या- मुळें गुढीपाडव्याचा सण साजरा करण्याची प्रथा पडली असें आहे. (४) याशिवाय गुढीपाडव्यासंबंधीं एक कथा प्रचलित आहे, ती अशी:-प्राचीन काळीं चोदे देशांत वसू नांवाचा राजा राज्य करीत असे. वसू राजाच्या अमदानीत प्रज्ञा सुखी होती. परंतु पुढे वसू राजाच्या मनांत वैराग्य बाणल॑ व त्यानें तपश्चयी करण्यासाठीं अरण्याचा मागे धरला. तेथें वसू राजाने घोर तपश्चर्या केली. वसू राजाची ती घोर तपश्चर्या पाहून परमेश्वर संतुष्ट झाला. त्यानें वसू राजास वेजयंती माळा, विभान व एक वेळूची काठी दिली व आपल्या राजधानीस परत जाऊन सुखानं राज्य करण्याची आज्ञा