नागर नीति | Naagar Niti

प्रकरण पहिले नागर नीतीची ओळख संदर, सुशोभित व टुमदार बगले, व त्यासभोंबतींचे स्वच्छ व हिरव्यागार 'तृणांकुरांनीं आच्छादलेले आवार, रेखीव बाग, तीमधील मनोहर व रंगीबेरंगी फुलांनीं झांकून गलेलीं फुळांचीं गेप, एकजात सर्व ठिकाणीं पवित्र स्वच्छता, वरांत पाहा की बांहेर पाहा, कुठेंही दुर्गधी, वाण, केरकचरा, दलदल, यांचा 'लवलेशही दिसणार नाहीं, अशी सर्व परे; रस्ते तर काय लखलखीत व रखींव; कुठेही वाणीचा संपर्क नाही, कडान्‌ कडा अगदीं साफ; एकादा प्रचंड बागेतच बंगले वांधले असावेत असा भास होतो; बाजारदेखील किती स्वच्छ; एवढ्या मोठा व्यापार चालतो, पण कुठेही थोंडीदेखील वाण सांचलेली दिसित नाही; या समुद्रतीरावरच्या प्रचंड बाळवंटांत हजारी लोक जमतात, स्नान करतात, निरनिराळ्या पदार्थांचा समाचार वेतात, पण कुठेही कागदाचा कपटा, किंबा खाद्य पदार्थांची उरलीसुरली वाण टाकलेली द्िसित नाहीं; प्रत्येक मनुष्य कसा उत्साही, कार्यतत्पर व आनन्दी दिसतो; किती शांतपणाने सर्व व्यवहार चाललेले आहेत; आनंदाचा पाऊस व उत्साहाचे जणूं झेरेच पाझरतांहेत. प्रकाशाच्या झोताने सारी नगरी देदीप्यमान झालेली आहे आतां ही दसरी नगरी पाहा. अरसंद, अंधारे बीळ; गल्लीबोळांतून अंधार व दुर्गंधी यांची एकमेकांना साथ चाललेली आहे; येथे रोगराईला थेमान वालायला पूर्ण परवानगी; वरे अशीं खेंचून दाटीदादीनें बांधलीं आहेत कीं,