सुलभ विस्वकोश | Sulabh Vishvkosh

( विश्वाविकास-है (4 १६ ৬ ~ ६ 51 धु नै ----------------- 4 डर > ००० जज जज चराण्यांतीझ शीशक अथवा शशांक यानें सालोभनचे देऊखछ ভুল ठाकलें (जि, पू. ९३० ). यानेतर पंचविसावें घराणे एका इथिओपिअन विजेत्यानें स्थापन केले. त्याचा अंत घि. पू, ६७० मसध्यें झाला, यानेतर चाबचिलोनियाचे राजे तिग्लथपिलेतर, सार्गन दुसरा, पिलेतर तिसरा व ॒सेनाचेरीच यांनी ईजितवर अमल बसविला, - অট্নিলাকপ্রা घराण्यांतीर सामेयिकस पहिला (छि. पू. ६६४-६०० ) य्न ईजिप्तची सत्ता पुन्हा प्रस्थापित केटी ब नेको दुस्तरा याने सीरिया मंत व युफररीप्त नदीपर्ैत- आपल्या सत्तेचा विस्तार केला, परंतु नेबुचाडनेझर दुसरा याने हा प्रदेश पुन्हां जिकून घेतला व या वेढ्ीं दुस॒स्या नेकोलछा बहुदी छोकांर्नी मदत केल्यामुद्ठें नेबुचाडनेझरनें यहुदी छोकांस जेर्सलेम शहराचा नाश करून बाबलोन येथें केदी कहून नेल, * ভি. पू. सहाव्या शतकांत इराणी छोकांनी खाल्डिया जिंकल्या- वर लूवकरच इंजित देशहि पादाक्रांत केला. इजितती लोकांनी पुन्द्ां चंड करून साठ वर्ष आपलें खातंत्य पुन्हां मिव्ठविले, परंतु लि. पृ. ३३२ मध्यें अलेक्झांडरनें इंजितवर आपद्य अमल बसवून व अलेक्श्लांड्रिया शहराची स्थापनां करन आपला सेनापति टॉलिमी याची येथें स्थापना केली. यानंतर ईैजित देशावर प्रेथम औक, नंतर रोमन व त्यानंतर अरव रीकाची सत्ता प्रस्थापित झाली, त्यानंतर तुर्के व त्वांचेमायून इंग्रज लोकांची सत्ता येंकऊन अलीकडेच ईजितनें आपकलें स्वातंन्च ग्राप्त करून घेतलं आहि. ` पिसभिड युगांत आपात फार थोडे ठेख दगडावर कोरलेठे भादद्ून येतात ; परंतु सरंजामी क्यार उसरावांचे मोटसेठे लेखसंग्रह त्यांस्या थडग्यतून सांपडले आहेत. है लेख पापी- रेसच्या गुडाठ्याच्या रूपान असूत माठमोन्या चरण्याति ठेव- लेले आढल्तात. त्यांमध्ये अनेक गोष्टी वभैन केलेल्य दृष्टीस पडतात. उदा.+- एका ठिकाणी तांचड्या समुद्राच्या पलीकड़े केलेल्या सफरीची व तेथे गलबत फुट्टन एक ओसाड जागीं छागलेल्या माणसाची कथा दिपून येते. कांहीं लेखांतून गरीब लोकांची दुःख वर्णन केलेलीं आढ्कतात. আা वेढीं लोकांच्या धार्मिक कल्पनांतहि वाढ झालेली ष्टी पडते, पिराभेड युगात फक्त सूर्यदेवतिची रे था नांवान उपासना चालू असे व ओं्ि- रिस या नांवाखाली नाइल नदीची स्व सष्टीच्या व निसर्गाच्या उत्पत्ती्ये मूछ म्हणून उपासना चालू होती. परंतु सत्‌ व असत्‌ , चांगछें व वाई्ट या दोन्‍्ही गोष्टीवर इश्वराची सत्ता चाल्ते धसी कल्पना यां काछांत उदभूत झाली नव्हती, ऑपिरिस मा निसर॑दिवतेवर स्वलेल्े एक नाटक आदछ्तें. हैं जगांतील স্যার লা ছীঘ, কারী উলানুল খাঁ ন জান্খ আনভবালৎ एका पद्मांत दररोज प्रमातकार्छी फैंरोची करावय्राची स्तुति चित्रित केटी आहे. याच कांत -लिदिटेल्या एका के्यकीय अंथाची हिक्तोतकालीन ग्रत उपलूब्ध: ओहे. या वेचेकीय अर्थात शत्रकछा आगि वेदक यांची माहिती असूने डोक्वापासून पाठीच्या कण्यापयेतच्या शरीराविषयीं यात वर्णन आते, त्वांत मेंदू व मजातंतू थांचीं काये वर्णेन केलेली असूत मेदू पासून सर्व सज्ातंतूंत चालना मिलते असे लिहिंले आहे. कादं लेखांतून अंकयणित, प्राथामिक बीजगाणितं व भूमितीच्या प्राथ- मिक कल्पना, उदा., इत्तचिति व अर्षैमोल याचे धनफंठ काठ- ण्वाची रीत वैन केलेली आहे, साकाद्यांतीर गोच वर्णनं व कोहं निरीक्षणाचीं साधनेहि वभन केटीं आहेत. या लोकास तारे आणि अह यांतील फरक ठाऊक होता. आकाशाची १२ राशीत विभागणी ही कल्पना इईजिप्तमध्यें जन्म पावलेली नसून ती त्या लोकांत अज्ञात होती. तत्कालीन राजे कांहीं वर्षीच्या अतराने रिरगणति करून त्यावरून कर ठरवीत. असत.. अया शिरगणतीचे कांहीं कागद आज उपलब्ध अहित. ' या राजांनीं मोठमोठे चांध घाह्ून नाइल नदीचे पाणी कालब्बाकरितां साच- बून ठेवण्याची तजवीज केली होती. नदीचा पूर किती चढ्तो हूँ प्रतिवर्षी मोजून त्या्या दुगडावर खुणा करूंन ठेवण्यांत येत असत व अशा खुणा आजहि ट्टी पडतात. ईजिप्तचा परदेशी व्यापाए-- तत्कालीन राजे आपली यल्यते संपत्ति मिल्वविण्याकरितां दूर देशास पाठवीत असत. इंजियन्‌ समुद्रांतीछ क्रीट्सह बहुतेक सव बेटावर त्यांचा तावा आहे. नाइल नदी तांचच्बा समुद्रास जोंडणारा एक काल्वा त्वथांनीं खोदला होता. यांतून तांबड्या समुद्रांतीछ गलबतें नाइल नर्दीतून भूमध्य्तमुद्रांत नेतां বিন असत व याचपग्रमाण भूमध्यसमुद्रातीक गलचतें तांबब्या समुद्रात नेतां येत असत. या वे्ी इंजितच्या परो राजान एकं खडं सेनय ठेवले होते व त्याच्या योगान पटेस्याइन व न्यूविया यांच्यावर आपल्या अमल वकविला होता. दुस्तस्य धवधव्वाजवक त्यांनीं वांषटेके कांहीं किदे अयाप उमे ` आहित, या रांची सत्ता खित्तपूर्व १८०० पथत टिकलो. सरंजामी कार्ता सरना नंतर इज देशावर आशियांतील हिक्सोंस नांवाच्या लोकांनी सवारी कल्‍हन १ शंतकमर राज्य केलें, त्यानींच इजित देखात प्रथम घोड़े आणले, यानंतर सामप्राज्यकालास आरंभ झात्यावर प्रथम जीं नगरराज्यें होतीं त्वांचीच पुरे राष्ट्र चनलीं च त्या राष्टरॉंचें मिक्टून साम्राज्य बनलें. हें साम्राज्य खित्तपूर्व १६ व्या शतकापासून १२ व्या इतकापयैत टिक ` या काकंती€ अत्यतं म॑न्य स्मारक- म्दणजे -कणेक येीरं