निबंधरत्नमाला | Nibandhratnmala

हक च ऋ # = ^~ ~ छा ४७० अ ककि 1, 2 = ~ ८ ८ 5 4০22 . म ডি দিক ४. ४४«>«+«.०२ ८८६ ८८४५..२..:८:० তি क सामाजके सुधारणा वे तिरा মৃত ७ ১ वर्णन आहे ते राजकीय तत्त्वज्ञानासंबंधी मुत्ठीच नाहीं. तर ते राज्याच्या अन्तव्यवस्थेसबधान व परराज्याशीं साम-दाम-देड-भेद कसा करावा या- बदल आहे. तेव्हां राजकीय तत्त्वज्ञानाच्या व त्यांतील व्यक्तिस्वातंच्य, प्रजेचे हक, प्रतिनिधीतत््व वगरेबहरूच्या कल्पना जाह्यांठा अभ्रुतपू्वेच होत्या असे म्हणण्यास हरकत नाही. यासुढच पाश्चात्य विच्चेचा आमच्या मनावर्‌ सं- स्कार क्चास्यापासून आमच्यामध्यं राजकीय बावर्तीत विलक्षण जागृति दिसून आली. हिंदुस्थानवासीयांची मनोभूमि राजकीय कल्पनांसंबंधी नव्या व पूर्वी कधींही छाूगवड न केलेल्या सुर्पीक जमिनीममाण होती. म्हणून पाश्चात्य राजकीय कल्पनांच वीं येथे रुजत घातल्याबरोबर उगवून त्याचा जोरदार रोपा झाला. या रोषडयाच्या उगमास्र व वादीप्त अडथका करणारी दुसच्या ्ाडांचीं पल्ठयुले या मनोभूमीत स॒ठींच नब्दतीं यामु या रोप्याची भराभर ढ होऊन त्याचा वृक्ष बनू छकगख. हेच दुसम्या उपमेन सांगावयाच असतां हिंदुस्थानवासीयांची मनोभूमि शुद्ध व स्वच्छ आरशासारखी होती म्हणून त्यांत पाश्चात्य नवीन राजकीय कल्पनांच प्रर्तिषब हुबेहब उठके, तो आरसा रूढ कल्पना, ङढ संस्था, व चालीरीती यांनीं मछीण झालेला नव्हता अशी स्थिति असल्यामुकछे . पाश्चाद्यांच्या चांगल्या-वाइंटं, बन्याबुन्या से - राजकीय कल्पनांचा च साधनांचा आमच््यांतीर तरुण माणसानीं स्वीकारं केला, व राशियासारख्या कांतकारक कल्पनांचा शातिताप्रिय व गरव अल्ला हिदुसमाजात प्रसरा हॉऊ पहात আহ্‌ परतु सामाजेक बाबतात मात्र याच्या अग॒दा उलट प्रकार झाडा सामाजिक व धामिक बाबतीत आमच्या समाजांत बराच विचार जझाठला হানা হাসন धीच वाडमयहा। आमच्यांत पुष्कठ आह्‌. समाजातार व्यक्त; कुटुबसस्था व एकंदर. समाजरचना याबहले कहीं मूठकल्पना आमच्यामध्य हत्या व या कल्पनांच्या आधारंच समाजघटना व समाजा[तीर इतर चालरिदा ठर- विल्या गेल्या होत्या. आयेलोकांच्या पूर्वकाछूच्या समाजव्यवस्थमध्य कालक- रून फरक होत गेखा व तो फरक हातांना त्यांत नवान कव्पूनां शिरल्या ष्‌ या जुन्या व नन्या कस्पनाच्या भिश्रणानच आमचं साख वन्रख. पट समा- जांतीरु चारीरीतीना या शखांनीं व रूढीनं कादा एक. विष्ट सवर्प ज | जातिभेद अग॒दी चट ्आाल्यापासून विध्या व ज्ञान हं एकाच जाताकड বাহক व सवे समाज अज्ञानसागरांत बुडाला, पुछ त्राह्मणानाहां जज्ञानावे पछाडक