अपभ्रंश व्याकरण | Apbhransh Vyakaran

5३) टेमचंद्रकत यच्छुदई तत्तदेशेषु भाषितम्‌।-काब्यालंकार, २'३) पिशेल, ओऔयर्सन, इत्यादि आधुनिक विद्धानादीदि अपभ्रेशाबइल विविघ मर्ते आदेत अपभश्रशाचे अनेक प्रकार मानले गेले आहेव, नमिसाधूर्न उपनागर, आभीर आमि ्राम्य या प्रशराराचा उछेख केला ओह, मार्कडेयानें अपभ्रैशाचे २७ उपप्रकार साग्रितले असूत, त्यातीछ नागर, उपनागर व ब्राचड है मह्वाचे आदत, अंधे तो म्हणतो, द्वेमचंद्राने मात्र उपप्रकार अंसे काहीं सागिटलेले नाद्वीत शाजशेखराने म्दटलें आदे कीं, मारवाड ( मरू ), टकक आपि भादानक प्रदेशातीरू भाषा-प्रयोग अपभ्रश-मिश्र आदत (सापम्नेशप्रयोगाः सकछ-मख्मुव्टकक-मादान- काश्र --वाब्यमीमाछा, ए. ३४ ). गुजेराना अपशशार्न आनंद होतो, अंसे भोजार्ने साँगून ठेवर्ल आदे. (अपभ्रगेन ठष्यन्ति स्वेन नान्‍्येन गुजरा ।-सरस्वती- कंठामरण २१३ )« अपन्रेश फार मब्य आहे, अर्ते राजशेखर म्हणतो ( सुमब्यो5पश्नश३|-बाल- रामायण १-१३ ). छुवलयमालाकार उद्योतन हा संस्कृत, प्रात व अपश्रश्ञ या्चे वर्णन अरे करतो ; ठंस्कृत हैं. “ दुग-द्वियय विव विसम, ” प्रात हैं. ' सलग-बयर्ण पिव सुद-सैगये,” आधि अपश्नैश्व हें “बणय-कुविय-पिय-पणइणि-समुछाव-सरिस मणोहरे, ” अपक्षंश आणि मराठी +- अवीचीन भारतीय आयै-भाषाच्या-गुजराती, मयठी, द्िंदी, इत्यादीब्या-अम्या- ठात रस्कृत व प्राइृत याप्रमाणैच अपभ्रश भापिलदि महत्तावें स्थान आदे, अपम्रेंश व मराठी याचा परस्परसंबेघ काय, द्वा एक विद्वानांत वादाचा विषय आदे- तो संजध कोणतादि अछो, अपन्रेशचा काईी प्रमाणात मय़ठीवर प्रमाव पडल्ा अद्ि, हैं पुदील गोष्टीवरून स्पष्ट दोईंल $ रूपविचार +-: (अ) (१) अपम्रेशात्याप्रमाण (सू ३३१), झन्‍्पा मंयटींत अकारान्त शब्दावीं प्रथमा ए.. व. चीं उकारान्त रूप आादछतात, उदा, गणेश ( शानेश्वरी १०२ ), मोदकु, अदु्य ( शनेश्वरी २११). (२) मगींदील त॒वीया ए. व. चीं एकारन् रूरे हीं सरक्ष अपस्रंशावरून (सू. रे३३) हेड२). उदा. ४--नावें, विवेक, देंवें, ६० (३) मगर्ठीत पैचमीचा 'हून” हा प्रत्यय आड़े. त्याचीं कांही स्पष्टीकरण देण्यात आहिडीं आदत, तथापि, अपश्रशातील पंचमीच्या * हुं! प्रत्ययावरून (सू, रेड९ ) मराठींतील * हून ? प्रत्यय आछा, हूँ अधिक सपयुक्तिक बादत, (४) मराठींतील रुप्तमी ए. व (उदा, --घरीं, दारीं, इ. ) अपअंशातील तृतीया व सप्तमी, ए. व. यावरूम आह मादे, (५) संबोघनाचा “दो? द्वा प्रत्य अपर्शरधांद आदे. (स्‌: २४६) दा