सत्संग सरिता | Satsang Saritaa

(७) धे राजकीय कादंबरीचे वाचीत आहे अरे वाटतें, सर्व वासनांचा अहे कार जिरला तेव्हां दुवासमुनीवर श्रीहरीची दया झाली व त्याचा उद्धार झाला, तसा वाचकांचाही व्हावा हीच फलश्रति ग्रेथाची आहे प्रस्तावकानं कवल स्ततिपाठच गावयाचे नसतात, ग्रंथांतील गुणां प्रमाणें दोषांचेही दिग्दशेन त्यानें करावयास पाहिजे म्हणून पुढ कांही दोष दाखविले आहेत, प्रथमतः यांत मुद्रण दोष पुष्कळ झाले आहेत. पण वाचकास ते सहज सुधारून घेतां येण्यासारखे आहेत. श्रीगुरुआज्ञा भरीअच्चुतजी, कामधेनूपय वगेरे ठिकाणीं संधि नियसाकडे लक्ष दिलेंडे दिसत नाहीं. भाववाचक प्रत्ययाची द्विरुक्ति॥ दास्यत्व सारख्या शह्दांत आढळते. मुद्दत, वायदा, रुकले, बिस्तर, खजाना सारखे परकीय शद योजलेले दिसतात.मनाचे नाचणें बद्दल नाचणी (नर्तकी ),दांड बनुनी माझे उरा भोकीसी (भोकपाडतोस)प्रवाही (प्रवाहाबरोबर वाहात जाणारा). असे अप्रयुक्त शद्व योजलेले आहेत, “ चिमणा हा बहु बाळ ब्रह्मचारी ?' अशी पुनसुक्तिही घडली आहे. कान्हा याचें संबोधनाचं रूप कान्हो; नंद यशोदा बसले; स्मरे, विसर बद्दल स्मरी, विसरी; असे व्याकरण दोषही कित सांपडतात. संत-सांप्रदायांतील कवि बहुधा कवितेच्या या बाग्यांगांकडे फारसे लक्ष पुरवीत नसतात, हॅ सवांस ठाऊक असल्यामुळें वाचकांनींही अशा दोषांकडे ढळत्या नजरेनेच पाहावें आणि “कायेसिद्धिते सर्वही । अथीच पारशी” ह्या कव्युत्तीकडे लक्ष देऊन, सत्संगसरितेंतील भात्ति- रस कवि स्वतः सेवून आणिकांस वाटीत आहे, त्याचें त्यांनी यथेष्ट सेवन करावें अशी त्यांस नग्न विनंति आहे. इतिशम्‌. ता, २१।२)३६ आपला नग्न सेवक, २३६५ खुदबीगुढा 7 चिंतामण नीळकंठ जोशी एम्‌ ए. द्देद्राबाद द . ) मराठी प्रोफेसर उस्मानिया युनिव्दर्सिटी.