बृहत्कथा सागर | Brihatkatha Saagar

प्रश्‍तावना. ७ ण्याची सुरवात झाली आहे. तिसरा लाभ कततव्याचा, म्हणजे एकंदरीत ऐहिक स्थितीत क्स वागावयाचे, याविषयींचा पक्षा निश्चय हा होय. मानवी प्राण्याचे निणें किती पराधीन आहे, हें सर्वाला विदितच आहे; तेव्हां आयुष्यांतठा पुढचा काळ कोणत्या रितीने धाल- वावयाचा, याचा मुळीच निश्चय करतां येत नाही. व कदाचित्‌ कोणी क्रेला तर त्याप्रमाणे तो पिद्धीत जाईल किंवा काय, याचा भरंवसा नाही, हें मला माहित आहे. व यामुळें पुढील वर्तन- क्रमाविषयीं निश्चय झाला, असें न मी वर म्हटले आहे, तें कोणालाही हास्यास्पर आहे अस वाटेल, पण माझा लिहिण्याचा हेतू फार निराळा आहे. ईश्वरसत्तेन॑ पुढें ज॑ काय होणार असेल तें होईलच. सत्यसंकल्प परमेश्वराची इच्छा, कोणाच्यानेही अतिक्रमण करवली जाणार नाहीं, हें अगदीं खरें आहे. तरी प्रत्येक मनुष्य पुढं काय करायचे सव- रायचें त्याचा पूर्वी निश्चय करून ठेवीत असतों. पुढे जे व्हावयाचे असेल, तें तर होतेच. पण त्याविषयी पूर्वी नीट विचार करून ठेवला असला, म्हणजे आयतेवेळीं मनाचा गोवळ होत नाहीं. पुढें सुख अथवा दुःख किंवा बरीवाईट जी कांहीं स्थिती प्राप्त होणार असेल, ती होईलच; पण आज त्याविषयी पूर्ण निश्चय करून ठेवणाराला एवढाच फायदा होणार आहे कीं, त्या त्या वेळीं त्याच्यावर ने नें प्रंसग येणार त्यांपासून त्याला उद्दिमिता वाटणार नाहीं. बरे वाईट प्रसंग येणें ह त्याच्या हातीं नाहीं; तरीपण त्या त्या वेळी मनाची स्थिरता राखणे, हें पुष्कळ अंशाने त्याच्या हातचें आहे, अत मला वाटते. तात्पर्य इतकेंच की, पुढच्या वर्तनक्रा- माविषयींही आपला एकप्रकारचा दृढ निश्चय करून ठेवण्याची अत्यंत आवशयकता आहे. हा या देशाटनापासून झालेला तिसरा लाभ होय. चवथा लाभ विद्येच्या संबंधाने. या लाभाचे स्वतः माझ्यानेच विशेष वर्णन करवत नाहीं. परंतु पांच व्षीपूर्वी विद्येच्या संबंधानें मार नै ज्ञान होते, त्यापेक्षां आतां कांहीं अधिक झालं आहे, असे मला वाटते. निरनि-.