मराठी वद्मयाचा इतिहास खंड ४ | Marathi Vagmayacha Itihas Khand 4

प्रास्ताचिक ण नमून ऐहिक व्यवहारोपयोगी जनाच्या स्वरूपाचे होते. त्या आरतीत आपल समाज पार काल वचित राहिलेल्या होता. त्याल्य इतर देद्याचे वा समाञ्यचे इतिहास तर राहोतच, पण आपल्याच देद्याचा व समाजाचा इतिहास माहीत नव्हता. प्या एथ्वीवर आपण राहतो, त्या एथ्वीचे आणि तीमधील आपल्या या संडय़ाय देशाचे आपले मौगोलिक बानही अभानापासून रसे दूर नव्हते. सष्ट पदा्पारिपयीचे आपले ज्ञानही विशेष रटहणीय नव्हेते. हे सारे शान आपल्यास व्हयाययास पाहिजे व त्याचा दाझ्य तेवढा प्रसार व्हावयास हवा अद्यी भूक या फळामध्ये निर्माण झाली होती. म्हणून * अनेवविद्यामलतत्वमग्रह * करप्यात आल. “ सिद्धपदार्थनरिहानविपयक भवाद 1 हिहिले गेले. हिंदुस्थान आणि इग्लड याच्या इतिहासा- ब्रोतर ज्याचा इतिहासही सागप्याचा प्रयत्न झाल्य, कोलत्रस आणि दुक याच्या जलपर्यटणाची माहिती करून देण्यात आली. संग्रेटीस, छथर, छाइव्ह, वॉशिस्न इत्यादी परवीयाच्या चरित्राचा पश्चिय करुन देण्यात आदा. आपल मात, देश, खड आगि अखेरीस शन भूगोल याविषयीचे जाने उपल्ध वरून देण्यात आहे. साराश, शानाचे सपादन आणि त्याचा प्रसार या दृष्टीने खूपच प्रयत्न झाले. त्याचे खूप फार ग्रगत अथवा उच्च दर्जाचे साह जिरुप गव्हते. परतु त्यावेळी हा विचार महत्याचा नयन उपलःघ दुरपुजे शानही छोकास उपल्ब्ध करून देण्याचीच गरज अधिक तिक्डीची हाती. त्या बाट्पडात निवाटेली उत्तपने आणि मामे थांची नावे पाटली तरीही जानसपादनाची आणि त्याच्या प्रशराची इटी क्ती उत्कट होती याची कल्पना येते. शानोदय, आातप्रराश, शनचतु ही वाही दत्तपत्राची नाथे आहेत, तर आानचद्रोदय, शनग्रलारक, शानदर्पग, विविधनानविस्तार आगि श्नसग्रह ही वाही माठिकाची नावे आहेत. नियतकालिकांचा उद्य या नियतवालिकाचा उदय हाही या काल्संडाचा नवा विद्दोप आहे. नियतकालिकांची कल्पनाच आपल्यास हा बाळपावेतो अपरिचित हाती आणि त्याची आवश्यकताही बाटली नहती. * वर्तमान १ हा नियतकालिकांचा जीवनाधार होय, त्याच्याकडे लक्ष देण्याची गरज शिया त्यापासूनचे फायदे याची जाणीव पूर्वीच्या वाहात आापल्यास झालेली नव्हती. बर्तमान म्हणजे यातमी हा अर्थ जो आज त्या शब्दास भाला आहे, हा मातर न्या बावात नव्हता. वातमीपेश्वा जानप्रसार, मतप्रकःन किंवा विचारज्य््ती हीच या नियतकालिक'ची उद्दिष्टे असत, वातमी देणे हा भाग गौण होता. म्हणजेच बाढूमयनिर्मितीस त्याचे स्वष्प अधिक नुकूळ अते. यातूनच अर्वाचीन मराठीमधील एक महत्त्वाचा भसा वाइमयप्रकार जेन्म पाबळा. तो म्हणजे नित्रध हा प्रकार होय. या नियतकालिकातून येणारे लेख, अप्रलेय आणि केव्हा केव्हा पतेही नियरधाच्या स्वरूपाची असत, आणि त्याचेच महत्त्व दैनिकातील बातम्यापेक्षा अधिक असे. यातील मतग्रकटन निवा विपचारजाग्रती ही प्राधान्याने धार्मिक वा सामाजिक विषयासत्रधी असे, राजकीय फारच अस्त, सामाजिक जीवनात किवा धमेविचारात बाही दल, सुवारणा व काती व्हावयास हवी हा विचार नव्याने आलेल्य होता. इग्रन आणि इग्रमी याच्याशी आपल्य जो सत्रघ आल्य, त्यामुळे या विचाराला ग्रारम झाल्य साणि घम आणि सामांगिक जीचन या वाततींव पपच खळबळ माजून राहिली. या नियतदालिका बाबत आपल्यापुढे अछणारे आदी हे परकीय म्हणजे इग्रजीच होते त्यामुळे काही नियत बाल्फे इग्रची आणि मराठी अशा दोनही भापामध्ये नियत. आणि त्यातील मराठीपेक्षा * टग्रजी अधिष 'चागले असे. जुने त्रिवार आणि सत्कार वदल्प्यास पिशोधही पुष्कळच इग्रव्य