श्रीमन्महाभारत ९ | Shriimanmahabhaarat 9

१६९ विद्वत्ता मिरविणे यापेक्षां पवेसूरीचे उतारे घेऊन उघडपणे त्यांचे आभार मानणे हें कांहीं गैर नाहीं / किंबहुना हच अधिक श्रेयस्कर असें वाटून आह्मी तेंच केळ आहे. * ग्रंथपरिचय” ह्मणन जो प्रास्ताविक भाग जोडला आहे त्यांत अनकांचे उतारे घेतले आहेत व त्यांचे सवाचे आह्मी तरणी आहो. अशदशपुराणांचें सार हा भाग बंगाली गहस्थ दुर्गादास छा- हिडी यांच्या ' पृथ्वीर इतिहास ? या बंगाली ग्रंथावरून घेतला आहे. व पुराणासंबंधीं कांहीं- शी माहिती पंडित उवालाप्रसाद मिश्र यांचे ग्रंथांतून घेतली आहे, या सर्वांचेही आह्मी कृतज्ञतापूवेक आभार मानिती. वाई येथील पुराणप्रकाशक मंडळी “हसिंशांचे ' भाषांतर करीत असतां आम्ही पुनरुक्तींत पडला नस्तां. पण सगळेंचचमत्कारिक झालें. वाईकर मंडळीची आजपर्यंतची रीति स्वतंत्र पुराणांची भाषांतर करण्याची आणि* हरिवंश ' हं आज मितीस तरी स्वतंत्र पुराण नसुन “भारताचे! केवळ एक पर्व म्हणून गणिलें जातें. अर्थात्‌ अठरा पर्व सोडून मंडळी एकटच व तंहि अखेरचे पर्व हातीं घेतीलशी आम्हांस कल्पनाहि नव्हती. व अजूनहि त्यांचे इतीचे रहस्य उलगडले नाहीं. शिवाय हरिवंशाशिवाय, भारत संपूणे होतच नाहीं असें अनेक विठ्वानांनीं आमचे पदरीं माप घातल्यामुळे अगतिक होऊन आम्हांस हें काम पत्करावे छागलं, हें सुप्रसिद्धच आहे. त्यांतूनहि वांईकरांची भुमका आमचे कानावर येण्यापूर्वी 'हरिवंश पवाचे ! भाषांतराचा खर्डा होऊन पडळा होता. व एकूण भाषांतरहि त्यांचे आधींच पूर्ण झालं असते, परंतु दरम्यान शांतिपवे, व श्रीमद्भगवतद्वीता-पुनरावत्ती-हीं कामे आम्हांवरच येऊन पडल्यामुळें हरिवंशाचें काम बराच वेळ बंद ठेवावें लागलें. पुढील कामास आरंम झाल्या- नंतर कांहीं वेळीं वांईकरांचें अंकांतील भाग जेथे आमच्याशीं मिळते आले तेथे, ““अथवा, कृतवार््वारे ग्रंथोस्मिन पूवपरारिभिः” या काहिदासोक्तीवर दृष्टि देऊन आम्ही त्याचा फायदा घेतळा आहे. व ही गोष्ट आम्ही वांईकर मंडळी व त्यांचे भाषांतरकर्ते वे.शा.सं. विष्णुशास्त्री बापट यांस साभार प्रदशित करितों. या ठिकाणीं याच संबधी दुसरीहि एक गोष्ट; स्नेहभावाने या मंडळीस सुचवितो. त्याबद्दल त्यांनीं रोष मात्र न करावा. कारण; त्यांचें दोषाविष्करण करावें असा हेतु नसून त्यांनीं पुढे सावध व्हावे एवल्यासाठींच ही सूचना आम्ही देत आहो. आमचे भाषांतरांत आम्ही तळाशीं ज्या अनेक टीपा दिल्या आहेत, त्यांत पुष्कळ ठिकाणीं वांईकरांचे अर्थांची नापसंती दाखविली आहे. पण हिंचें मूळ कारण पहातां भाषांतरकत्याचे अज्ञान नसून पाठाचे गचाळपणच आहे. त्यांनीं आधारभूत ब्रेतळेली पोथी अपपाठपूणे असावी असें त्यांच्या मूळावरूनच दिसते. अर्थात्‌ पाठच चुकीचा असल्याने अर्थहि चुकीचा झाला. असो. पुढील पुराणांचे भाषांतराचे वेळीं त्यांनीं प्रथम पाठशुद्धि करवून मग भाषांतर करवावे इतकेंच त्यांस नन्नपणे सुचविणे आहे. या खेरीज आभारवचन म्हणजे आमचे परम विद्वान्‌; शास्त्रांत केवळ गुरुस्थानीय असे गृहश्य मित्रवर्य विद्यावाचस्पति अप्पाशाखत्री राशिवडेकर यांसंबंधें, अंगीकृत कायाचा प्रकृ- तिदीर्बल्यांन॑ आमच्यानें जेव्हां निर्वाह होईना; तेव्हां विनंति केल्यावरून सदर गृहस्थांनी हस्तावलंब केळ म्हणून आम्ही उत्तीण झालो. १ वे, अप्पाशांक्लीनीं भविष्यपवे अ० ८०-१३५ यांचें भाषांतर केलें आहे.