मुंबई इळाख्यांतीळ जाती | Mumbai Ilaakhyaantiil Jaati

(७) जाती विधवाविवाहास असलेले प्रतिबंध दूर करण्याची खटपट करीत असलेले दिसत असतां, दुसरीकडे उ्यांच्यांत विधवाविवाह पूर्वीच रूढ आहे, ते लोक ती रूढि बंद पाडण्याची खटपट करीत आहेत, असा विलक्षण देखावा दिस लागला आहे ! ज्या जातींत विधवाविवाह रूढ आहे, त्या जातींत सुद्धां विघवा- विवाह गोणच खमजला जातो. हे विवाह बहुधा अंधाऱ्या रात्रीं अगदीं एकांत स्थळीं लावण्यांत येतात. त्यांचा विघीही अगदीं अल्प असतो. विवाहित विधवेस कोणत्याही घामिक कृत्यांत भाग घेतां येत नाहीं. अविवाहित पुरुषास विधवेशीं लग्न लावावयाचे असल्यास, त्यास प्रथम रुटंशीं, शमीशीं, आंगटीशीं वगैरे लग्न लावावें लागतं. गुजराथंतील पुष्कळ जातींत विधवेनं मृत पतीच्या चाकट्या भावाशी लग्न केल पाहिजे असा सक्त नियम आहे. ही चाळ प्राचीन काळच्या नियोगाचा अवशेप असावा असें दिसतं. ज्या जातींत विधवाविवाहास मोकळीक आहे त्या जातींत सोडचिठ्ठी देण्याचा प्रघातही रूढ आहे. सोडचिठ्ी देण्यास बायकोपेक्षां नवऱ्यास जास्त सवलत असत. नवराबायकोच न पटणे, सोडचिठ्ठी. बायकोचें दुवंतन वगैरे कारण सोडचिठ्ठीस लागतें. कांहीं जातींत सोडचिठ्ठी दिलेल्या स्त्रीस विधवा- विवाहविधीनें दुसरें लग्न करतां येतें, तर कांहीं जातींत नवरा जिवंत असेपर्यंत तिला दुसरें छग्न करतां येत नाहीं. प्रत्येक जातीचीं कुलदेवतं जरी बहुधा भिन्न भिन्न असतात, तरी वास्तविक हंश्वर एकच आहे; ही समजूत अगदीं रानटी जाती शिवाय करून बाकी सवं जातींत आढळते. तसेच आपल्या घ्मे कुछदेवतेस जरी जातीचे लोक विशेष भजतात; तरी इतरांच्या कुछदेवतांस ते भजत नाहींत असं नाहीं