काळिदास | Kalidas

द्‌ १. काढनिशय इलोक ४९ मध्येही रघूने दक्षिणेत पाड्याचा पराभव केला असे कवीने विले आहे पुष्कळदा अनवधानाने मोठमोठे कवि सुद्धा ऐतिहासिक काल- विपर्यासाचा (8089.01770018111) दोय करीत असतात व नवळत स्ववालीत परिस्थिति वर्णोत असतात काब्यशास्त्रदृष्ट्या हा दोप गणला असला तरी त्यावदल कशोधक प्राचीन सस्टत कवास घन्यवादच देतात कारण पुष्कळ वेळा ब्रश स्थली फवीच्या कालमनिर्णयाचे एखादे अचूक गमक सापडते या दृष्टीने वरील इछोकाचा बिचार करून रा चितामणराव वैद्यानी कालिदास म्विस्तपूर्व पहिल्या शतकात होऊन गेला असें सिद्ध करण्याचा प्रयत्न केला आहे * तो असा--वरील श्लोकात पाड्य राजे दक्षिघेत बलाढ्य गतुन “उरगदुर* येथे राज्य करीत होवे असे वाणिले बाहे मल्लिवाय व हेमाद्रि याती उरगपुर म्हणजे नागपुर असें म्हटले आहे हें अर्थातच मध्यप्राताचे नागपूर थसणे हाक्‍्य नाही कारण त दक्षिणेत नाही विवा त्या प्रातावर पाडयांचा कधी अमल होतां अषर्तही दिसत नाही तेव्हा उरगपुर म्हणजे हल्लीचे 'उर्दयूर' असावे प्राटत व्याकरणाच्या नियमा- प्रमाणे उरगपुर यांतील “ग' व प' वा व्यजनाचा लोप होऊन च मध्यें एक *य' चुसून उरंयर हे नावर सिद्ध होणे शतय आहे. खिस्तोत्तर पहिल्या शतकात करिकाल नामक पल्िद्ध चोल नृपतीते पराभव करीपयंत पाड्य राजे दिणेत प्रवल होते करिकाराले त्याचा पराभव केल्यावर त्यावी उरैयूर येथून कायेरीपत्तनम्‌ येथे आपरी राजधानी नेली त्यापूर्वी उरयूर हीच पा« ड्याची राजघानी असावी इ स च्या निसऱ्या दावकात पांडेय राजे पुन प्रवळ काठे पण त्यानतर त्याची राजघानी उरयूर नसून मदुरा ही होती वरील ६लीकात कालिदासाने स्वकालीत परित्यिति विली आहे, असे मानले तर त्याचा वाउ स्थिस्तोत्तर पहित्या श्षनेदापूर्वी असला पाहिजे, कारण त्या घतकाननर उरयूर ही केंब््ाही पाढघ नूपतीची राजघानी मव्हती यरोळ प्रमाण परीक्षणाच्या वसोटीस उतरत नाही उरगपुर पामूत उर्दयर हें नाव सिद्ध होणे अघवय नाही हें खरें पण थत गोम टी की, उरेयूर ही परथीवाळीं पाड्याची राजयानी होती याछा इति- हामाचा अगर दतवथांबाही पुरावा नाही याच्या उलट, गुर हीच न्लचावाड जू कद छिकिसवसिकक वब्यकमट रन, 1, 9. 83