ऐतरेयोपनिषभ्दाष्यार्थ | Aiteryopanishad

द द्रह्मविद्याप्रन्थएत्नमाळ[. पासूतच क्षणने जढावरून उपडक्षित होणाऱ्या पंचमहाभूलांपासूनच पुरुषः” पुरुपाकार बिराट पिंडास * सदुद्ृत्य” वर्‌ काटून ' अमूळेयत्र* मूतै-कठिण करता झाला. (वयाप्रमाणे इुंभार त्यांत पाण्याच्या खाळी असलेली ओली माती ( चिखळ ) आणून व तिळ्य झुकवून तिचा कठिण गोळा करतो, त्याप्रमाणें परमेश्वाये इ) समिर्म विराट पुरुप-मद्षांडरूप ठोकाचा पालक निर्मिंग) ५. ( भाता ध्रृति त्याच्या अवा[न्वर लोकपाळांची म्हणजे चेतन आम्यादि देवतांची साह दाखविते.) वमभ्यतपत्तध्याभिततस्य सुखं निरभिथत यथाण्टे मुखाद्वाग्वाचो उभी” सिके निरमियेतां नासिकाम्या प्राणः्राणाद्वियुराक्षिणी निरमियेतामध्षांम्या चक्लुश्क्षुप आदित्य कर्णे निरकिदेत! कर्णीम्यां श्रोचे शोत्रा हिशत्त्वर्डूनर्भियत खची लोमानि लोमभ्य ओपयिवनस्पतयो हृदय तिरभिद्यत हृदयान्मनो मनसध्षम्द्रमा नामिपिएभिधत नाभ्या अपानोड्पानान्मृत्यु: शिश्रं निराभेः यत शिक्चाद्रेतो रेतस आपः || ६॥| इति प्रथमः खण्ड: । अर्थ-- तं-' त्या विराट पुहपास उद्देशून ' अभ्यतपत-' स्पांतील खिरे, तया ठिद्रांतीळ इंद्रिये, त्यांच्या अभिमानी देवता इत्यादिकाच्या सृष्टयर्थ तो परमेश्वर पर्यळोचन करूं छागला. द्याचे पयीठोचन हेंच तप आहे, भलते वर सागितढेंच बहे. * तशय अभिततस्य-' ज्याच्याविषयी सम्रप्रकार पयाँळोचन केढे आहे अशा त्या विराट पिंडाचे “मुखं? सुख हें दरिद्र * निशमिघत- शाळे, मुखधिद्र विदात्ति झालें, उत्पन्न शाळे, तें करें झाळे, हें सुचविण्या« साठी ' यथा अण्ड? लस दृशन्त दिला बाहे, झणजे पक्षी, सर्प इत्यादि कार्य परिपिष झाडेळें संडे जसें भापोभाप उकलतें त्याप्रमाणें ते मुखर्षिदर शाळे, * मुखात चाकू! घ्या गुखर्ठिद्रापासून वाळू हे इंद्रिय तिष्पन्न झालें. पयाचः अग्निः” बाक-पासून अग्निदेवता उपप झाडी, त्याचप्रमाणें * नासिके- नावाची दोन डिद्रे नेरमिथेतां 'पुटली. “नासिकाम्यां-' त्या नाकाच्या ठिदः पासून * प्राण: प्राेद्रिय य ' प्राणानू-' पणापासून 'वायुः-! वायु-देवता आडी: * अक्षिणी निरभिदेतां-' नेव्रांची टिंद झारी. अक्षीर््या-' त्या दोन ने्रांपासून * चद” चक्षुविश्रिय ब 'चक्षुपः-” चक्षूपासून ' आदेत्य;? खूप रत्न झाया, कर्णी ' कानाची डिदे, 'निरमिदयेता- झाटे. कण्या. दोमही फीपाधून * शोप” पेव्िटरव व ओवात्‌ दश: ग्रोश्रापापून दिशा