सन्दर्भ , अंक 91 | SANDARBH - ISSUE 91

आढळत नाहीत. ज्या वनस्पती प्राण्यांना आकर्षून घेतात, पकडतात, त्यांचे पचन करून त्यांच्यातील उपयुक्त अन्नरस शोषून घेतात, अशांना मांसाहारी वनस्पती म्हणतात. व्हीनस फ्लायट्ररॅप सारख्या वनस्पतींना कीटक जास्त आवडतात. त्यांना कीटकभक्षी वनस्पती म्हणतात. मांसाहारी वनस्पतींचे भक्ष्य गंमतीची गोष्ट म्हणजे या समूहातील काही वनस्पती आपल्या फुलांच्या रंगीत पाकळ्यांनी कीटकांना आकर्षून घेतात आणि हे कीटक त्यांच्यासाठी परागणाचे काम करतात पण कीटकभक्षी वनस्पती आपल्या रंगीत पाकळ्यांनी कीटकांची परागणासाठी मदत घेण्याऐवजी पाकळ्यांद्वारे आकर्षित कीटकांपासून आहार मिळवतात. कीटकभक्षी वनस्पतीत सन ड्यू. पिचर प्लँट, बटरवर्टस्‌, ब्लॅडर बर्टप आणि व्हीनस फ्लायट्रॅप वगैरे वनस्पतींचा समावेश होतो. यांची 'सावजे* ही वेगवेगळी असतात - किडे, माशा, कोळी, कसर, गोगलगायी, गांडुळे छोटे प्राणी व स्लग्ज, छोटे मासे, बेडूक, सरपटणोरे प्राणी, कुरतडणारे प्राणी, पक्षी वगैरे सुमारे १५० प्रकारचे प्राणी यांच्या सापळ्यात सापडतात. सर्वात मोठ्या अशा ज्या प्राण्याला अशा वनस्पतींनी आतापर्यंत पकडल्याचा उल्लेख आहे, तो होता उंदीर. या वनस्पतींचा अधिवास आणि पोषणाचा विचार केला, तर या वनस्पती ज्या जमिनीत उगवतात, त्यात नायट्रोजन, फॉस्फरस आणि पोटँशियमची कमतरता असते. परंतु जर अशा वनस्पतींना हीच द्रव्ये (एन. पी. के.) असलेले खत दिले तर त्या मरतात. इतर वनस्पतींपैक्षा वेगळ्या अशा या वनस्पती पकडलेल्या प्राणी आणि किड्यांच्या शरीर - स्साने स्वतःचे पोषण करतात, ते रस यांच्यासाठी नायट्रोजन आणि फॉस्फरस पुरवतात. मांसाहारी वनस्पतींचे वैविध्य जगातल्या वनस्पतींच्या सुमारे ४० लाख प्रजातींपैकी ४०० मांसाहारी आहेत. वनस्पती जगात या पद्धतीने पोषण मिळविण्याची प्रवृत्ती फार उशिरा आली. ही प्रवृत्ती येण्याचे कारण शैक्षणिक संदर्भ अंक - ९१